Περιγραφή του μαθήματος
Το αρχαίο ελληνικό δράμα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της θεατρικής ζωής στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Είμαστε λοιπόν εκ των πραγμάτων εξοικειωμένοι ως θεατές με αυτή τη μορφή θεάτρου που γεννήθηκε και άνθισε πριν από είκοσι πέντε αιώνες στην αρχαία Αθήνα και αλλού. Ίσως όμως η εξοικείωση αυτή μας κάνει να παραβλέπουμε πόσο ριζικά διαφορετικό ήταν το αρχαίο θέατρο από το σύγχρονο, τόσο ως θέαμα όσο και ως βιωμένη εμπειρία. Το αρχαίο ελληνικό δράμα δεν εξαντλούνταν στο ολοκληρωμένο σκηνικό αποτέλεσμα που παρακολουθούσαν οι θεατές του θεάτρου, αλλά (τουλάχιστον στην Αθήνα του 5ου αιώνα) εντασσόταν σε ένα πλέγμα πολιτειακών και θρησκευτικών εκδηλώσεων με θεσμικό χαρακτήρα, στις οποίες συμμετείχαν κεντρικοί παράγοντες της αθηναϊκής πόλης-κράτους.
Σκοπός του μαθήματος «Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο και Δράμα» είναι να εισαγάγει το κοινό στην πολυδιάστατη φύση της αρχαίας ελληνικής θεατρικής ζωής. Τα θέματα που θα διερευνήσουμε περιλαμβάνουν τη χωροταξία του αρχαίου θεάτρου, τους συντελεστές του (συγγραφείς, υποκριτές, Χορό, χορηγούς, συντεχνίες κτλ.), το θεσμικό πλαίσιό του, το θεατρικό κοινό κ.ά. Κεντρική θέση στο μάθημά μας κατέχει, βεβαίως, η τραγωδία, η κωμωδία και το σατυρικό δράμα, τόσο του 5ου αιώνα όσο και μεταγενέστερων περιόδων. Θα εξετάσουμε τα γενικά χαρακτηριστικά αυτών των θεατρικών ειδών και θα μιλήσουμε για τους κυριότερους εκπροσώπους τους και για τα γνωρίσματα της θεατρικής γραφής τους. Επίσης, θα διερευνήσουμε τις σχέσεις ανάμεσα στην αρχαιοελληνική δραματουργία και στο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής. Το μάθημά μας θα ολοκληρωθεί με την εξέταση μεταγενέστερων εξελίξεων (από τον 4ο αιώνα και εξής) στην τραγωδία και στην κωμωδία, ενώ θα ρίξουμε και μια σύντομη ματιά στην επιβίωση του αρχαίου δράματος στο νεότερο ελληνικό κράτος.
Διδάσκων
Βάιος Λιαπής
Ο Βάιος Λιαπής είναι Καθηγητής στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Θεατρικών Σπουδών του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου. Σπούδασε κλασσική φιλολογία στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Γλασκώβης. Έχει διδάξει ως μέλος του ακαδημαϊκού προσωπικού στα Πανεπιστήμια Κύπρου, Μοντρεάλ και Πατρών, και ως επισκέπτης καθηγητής στην École Normale Supérieure (Παρίσι). Έχει διατελέσει μέλος του Institute for Advanced Study (Princeton) και επισκέπτης ερευνητής στα Πανεπιστήμια του Princeton, του Cincinnati και του Toronto. Έχει δημοσιεύσει μονογραφίες και άρθρα σχετικά με την τραγωδία του 5ου και του 4ου αιώνα π.Χ., την αρχαία ελληνική σοφιολογική γραμματεία, την αρχαία ελληνική θρησκεία, την επιβίωση της αρχαίας τραγωδίας στους νεότερους χρόνους κ.ά. Έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Απόδοσης Έργου της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας στα Νέα Ελληνικά για τη μετάφραση του Κύκλωπα του Ευριπίδη (εκδόσεις Κίχλη, 2016).
Εθελόντριες βοηθοί μαθήματος
Λεμονιά Μανώλα (Lemonia9), Εκπαιδευτικός.
Κατερίνα Πασίση (kpasisi), Eκπαιδευτικός, Kαθηγήτρια της ελληνικής ως ξένης γλώσσας.
Συντελεστές
Βιντεοσκόπηση: Δημήτρης Βουδούρης
Μοντάζ: Κατερίνα Λιγκοβανλή
Προγραμματισμός ασκήσεων: Κατερίνα Λιγκοβανλή
Υποτιτλισμός: Εθελοντική ομάδα υποτιτλισμού από φοιτήτριες και φοιτητές του Mathesis
Η βιντεοσκόπηση έγινε το καλοκαίρι του 2019 στο στούντιο του Mathesis στο Ηράκλειο.
Αξιολόγηση του μαθήματος από τους φοιτητές του
Κατά την πρώτη φορά που προσφέρθηκε το μάθημα οι φοιτητές του (558 απαντήσεις) αξιολόγησαν το μάθημα από τα ερωτηματολόγια εξόδου ως εξής:
Είστε ικανοποιημένος απ' αυτό που μάθατε σε σχέση μ' αυτό που περιμένατε;
Πολύ ικανοποιημένος: 77%
Ικανοποιημένος: 21%
Λίγο ικανοποιημένος: 1%
Καθόλου ικανοποιημένος: 0%
Έγραψαν για το μάθημα
Ένα μεγάλο ευχαριστώ και από μένα στον υπέροχο κ. Λιαπή. Το μάθημα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον και αυτό πρωτίστως οφείλεται στον Δάσκαλο, που εμπνέει και παρακινεί τους φοιτητές του να ασχοληθούν με το θέμα.
-Ελένη Π.
Έμαθα πολλά που δεν ήξερα για το αρχαίο θέατρο και αναθεώρησα γνώσεις που από ό,τι φαίνεται έχουν ξεπεραστεί, καθώς η επιστημονική έρευνα έχει φέρει στο φως νέα δεδομένα. Έτσι, για να μην τα μεταφέρουμε κι εμείς λάθος στους μαθητές μας. Απόλαυσα το ταξίδι στο αρχαίο θέατρο και την πορεία της επιβίωσής του. Σας ευχαριστώ πολύ!
-Ηλιάνα Κ.
Σας ευχαριστώ από καρδιάς για το υπέροχο μάθημα που μας χαρίσατε. Είστε ένας εκπληκτικός δάσκαλος με αμεσότητα και δοτικότητα.
-Κατερίνα Τ.
Ήταν ένα από τα καλύτερα μαθήματα που μας έχει προσφέρει το Mathesis! Ο κύριος Λιαπής, τον οποίο ομολογώ πως δεν τον ήξερα, ήταν για μένα αποκάλυψη! Ευχαριστώ από καρδιάς όσους/ες εργαστήκατε για να μας δώσετε αυτό το άρτιο αποτέλεσμα!
-Σταύρος Γ.
Μια πολύ όμορφη εμπειρία και ενα σημαντικό ταξίδι στον κόσμο της γνώσης!
-Παναγιώτα Μ.
Ένα υπέροχο μάθημα, που δυστυχώς έφτασε στο τέλος του! Μια καινούργια οπτική, ξεχωριστή και αληθής, μακριά από στερεότυπα.
-Άννα Χ.
Σας ευχαριστώ από καρδιάς κ. Λιαπή για τον όμορφο δρόμο που περπατήσαμε με την καθοδήγησή σας
-Ζωή Μ.
Μόνο ευγνωμοσύνη μπορεί να νιώσει και να εκφράσει κάποιος για την προσπάθεια, την υλοποίηση και το αποτέλεσμα αυτής της διαδρομής. Ευχαριστώ θερμά όλους τους συνεργάτες του Mathesis και τον κύριο Λιαπή για όσα μας προσφέρετε.
-Ελένη Σ.
Σας ευχαριστώ κι εγώ με τη σειρά μου κ. Καθηγητά για τις γνώσεις που μας προσφέρατε απλόχερα, με έναν τόσο ιδιαίτερο και απολαυστικό τρόπο.
-Ευστάθιος Σ.
Σας ευχαριστώ κι εγώ για το υπέροχο μάθημα που μας προσφέρατε. Ήταν το πρώτο που παρακολούθησα από το Μathesis και η εμπειρία ήταν υπέροχη.
-Μαρία Ε.
Ευχαριστώ απο καρδιάς για το υπέροχο ταξίδι στον κόσμο του θεάτρου. Ευχαριστώ τον καθηγητή κ. Λιαπή και το Μathesis. Aνυπομονώ και για άλλα μαθήματα που αφορούν το θέατρο.
-Αθηνά Κ.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ τόσο για το υπέροχο ταξίδι στην αρχαία ελληνική δραματουργία, όσο, και πρωτίστως, για τον υπέροχο λόγο που αρθρώσατε. Ήταν ένα μάθημα πραγματικά πανεπιστημιακού επιπέδου.
-Ειρήνη Θ.
Με τη δική σας υποστήριξη συνεχίζουμε
Τα μαθήματα του Mathesis προσφέρονται δωρεάν και έτσι θα συνεχίσουν. Μπορείτε να τα παρακολουθήσετε μέχρι τέλους και να συμμετέχετε στα εβδομαδιαία τεστ και την τελική εξέταση. Στα περισσότερα μαθήματα θα σας ζητείται όμως ένα μικρό αντίτιμο –της τάξης των 20€– για την έκδοση της βεβαίωσης επιτυχούς παρακολούθησης, εφόσον βέβαια την δικαιούστε έχοντας εξασφαλίσει την απαιτούμενη ελάχιστη επίδοση του 50%. Για τους ανέργους η βεβαίωση χορηγείται δωρεάν. Από την πλευρά μας θεωρούμε αυτό το μικρό αντίτιμο ως την αναγκαία συμβολή σας για τη συνέχιση της λειτουργίας ενός θεσμού που υπηρετεί δημόσιους σκοπούς χωρίς να δέχεται ούτε ένα ευρώ –άμεσης ή έμμεσης– κρατικής ενίσχυσης. Βασίζεται μόνο σε δωρητική στήριξη —η οποία καλύπτει πλέον μόνο ένα μικρό μέρος των ετήσιων δαπανών του— και εθελοντική εργασία. Η συνέχιση της λειτουργίας του Mathesis απαιτεί λοιπόν και τη δική σας ενεργό στήριξη. Σε αυτό το πνεύμα θεωρούμε αναγκαίο πριν τη συμμετοχή σας στην τελική εξέταση του μαθήματος να αναλάβετε μια ηθική δέσμευση απέναντι στο Mathesis. Ότι αν ολοκληρώσετε επιτυχώς το μάθημα και δικαιούστε τη βεβαίωση παρακολούθησης, θα καταβάλετε το αντίτιμο των 20€ για την απόκτησή της, έστω κι αν δεν έχει μια προφανή χρησιμότητα για σας. Ένα μικρό βήμα για σας, μια αναγκαία συνθήκη όμως για τη δυνατότητα του Mathesis να σας προσφέρει την ποιότητα μαθημάτων που σας προσέφερε μέχρι τώρα.
Σημαντική προσθήκη: Σας ενημερώνουμε επίσης ότι όσοι δεν έχουν εκπληρώσει την ηθική δέσμευση που έχουν αναλάβει σε περισσότερα από 2 μαθήματα των οποίων οι προθεσμίες πληρωμής έχουν λήξει, στα νέα μαθήματα που τυχόν παρακολουθήσουν δεν θα έχουν πρόσβαση στην τελική τους εξέταση, υπό τον όρο βέβαια ότι η μη τήρηση της δέσμευσής τους συνεχίζεται.
